Chúng ta, ai cũng đeo cho mình những chiếc mặt nạ

Phải rồi, không biết tự bao giờ, mỗi người đã vô tình đeo lên những chiếc mặt nạ khác nhau, mỗi chiếc sẽ dành riêng cho một kiểu mối quan hệ nào đó. Có những người đã và đang sở hữu một bảo tàng trưng bày mặt nạ của riêng mình, bất kể tuổi tác, địa vị, nghề nghiệp, giới tính… Ngay cả tầng lớp thấp nhất trong xã hội cũng thế, cũng phải sở hữu cho mình vài cái.

Đó có thể là chiếc mặt nạ của sự cảm thông, nhân ái, yêu thương, bao dung, độ lượng, tử tế,... để che đi lòng ích kỷ nhỏ nhen, sự vô tâm, vô cảm hay thái độ tồi tệ với người khác, thậm chí tệ hại hơn là với người thân yêu của mình.

Đó có thể là chiếc mặt nạ của sự giàu có, đủ đầy,... để che đậy những giờ khắc thiếu thốn hay một cuộc sống lộn xộn, chất đầy những lo toan, mưu tính.

Đó có thể là chiếc mặt nạ của sự mạnh mẽ, cứng cỏi, độc lập,... để giấu giếm một cái tôi yếu đuối, mệt mỏi, những giọt nước mắt mặn chát chỉ dám long lanh trong bóng tối cô đơn.

Đó cũng có thể là một chiếc mặt nạ đơn giản, luôn mang một khuôn miệng cười tươi tắn, đem lại những cảm xúc tích cực cho ai kia, nhưng ẩn dưới đó là những nỗi buồn chẳng ai hiểu nổi, những vụn vỡ không ai biết, những tiêu cực chẳng thể giải tỏa.
…

Người ta giấu đi cảm xúc thật, che đậy suy nghĩ thật, cố gắng làm một ai đó khác vì sợ bị người đời cười chê, đánh giá, phán xét, cô lập, chê bai,... sợ tất cả những mũi tên mà cuộc đời chĩa vào mình. Bởi vậy, người ta đeo mặt nạ để bảo vệ chính mình, để người khác không phát hiện ra điểm yếu để làm tổn thương ta. Và sau đó ta nhận được gì? Những chiếc mặt nạ cho ta những lời cảm ơn, những mối quan hệ, những lời tán thưởng, sự tôn trọng,... nói chung là niềm vui mặc dù ta cũng không thể biết được những thứ đó liệu có phải tác phẩm hóa trang tạm thời.

So với lợi ích mà chiếc mặt nạ đem lại, thì chúng ta cùng lắm chỉ là vài phút áp lực, một chút mỏi mệt khi “gồng” quá lâu mà thôi? Nhưng có thật là chỉ vậy thôi không?  Thật ra, dù bạn sở hữu hàng nghìn chiếc mặt nạ đủ dùng cho đến khi đi tới tận sao Hỏa, thì cái tôi của bạn, cuộc sống thật sự của bạn, cảm xúc, suy nghĩ, bản ngã của bạn vẫn luôn ở đó, không hề mất đi. Và dù bạn là một người nghệ sĩ đạt giải Oscar danh giá cho diễn xuất của mình, thì vai diễn trong bộ phim “Tấn trò đời” của riêng bạn rồi cũng có ngày kết thúc.

Khi mặt nạ rơi xuống, mọi điều chân thật nhất sẽ được phơi bày, liệu người ta có bị shock vì mặt mộc của tâm hồn nhau?

Tục ngữ có câu: “Thức lâu mới biết đêm dài, chơi lâu mới biết là người cố nhân”. Thông thường, con người dù có che giấu tính cách của mình thế nào rồi cuối cùng sẽ lộ ra bộ mặt thật. Dùng “thời gian” thường rất dễ để nhận ra mấy loại người dưới đây:

Người không thành khẩn: Vì anh ta không thành thực, do vậy lúc đầu rất nhiệt tình, sau đó lại thờ ơ. Lúc đầu thân thiện, sau lại xa lạ.

Người nói dối: Nói dối lâu, sau đó sẽ lộ ra kẽ hở từ đầu đến cuối.

- Người lời nói không đi đôi với hành động: Loại người này nói và làm là hai chuyện hoàn toàn khác nhau.

Dùng “nghe ngóng” để nhìn người

Con người ta luôn phải giao tiếp với người khác, đồng thời bản tính dễ bị lộ ra bởi người thứ ba không liên quan. Nếu bạn nghe từ bạn thân của anh ta thì đương nhiên bạn chỉ nghe những lời nói tốt. Nếu nghe từ những đối thủ của anh ta, bạn sẽ nghe được những lời nói xấu.

Chúng ta thường nói “rau nào sâu nấy”, "ngưu tầm ngưu, mã tầm mã". Điều này có nghĩa là người như thế nào sẽ chơi với người thế nấy. Cách nhìn nhận và quan điểm sống của những người bạn chơi cùng nhau phải có những điểm tương đồng thì họ mới có thể chơi với nhau. Do vậy người có tính tình cương trực, thẳng thắn khó có thể hợp với người mưu lược. Người thích rượu chè, cờ bạc không thể trở thành bạn thân của người mực thước.

Ngoài ra, ta còn có thể nghe ngóng tình hình trong gia đình anh ta. Hãy xem anh ta cư xử với cha mẹ như thế nào, đối với anh chị em, vợ chồng, con cái ra sao, đối với hàng xóm như thế nào.

Dùng "điểm tương đồng, sở thích” để nhìn người

Có một vị quân vương nuôi vài con khỉ trong nhà. Anh ta luyện cho chúng cách nhảy múa, và mặc cho chúng những bộ quần áo tuyệt đẹp, đeo cho chúng những chiếc mặt nạ hình mặt người. Khi lũ khỉ nhảy múa trông rất giống như người thật. Một ngày kia, vị quân vương bắt bọn khỉ nhảy múa cho các triều thần thưởng thức. Diễn xuất điêu luyện của lũ khỉ đã nhận được nhiều tràng vỗ tay khen ngợi. Nhưng trong số các triều thần, có một vị đã cố ý làm rơi một trái chuối trên sàn nhà. Những con khỉ thấy vậy đã tháo lớp mặt nạ, lao vào để tranh nhau trái chuối. Kết quả là cuộc trình diễn tinh vi của lũ khỉ đã trở thành trò chế giễu cho mọi người.

Câu chuyện này nói rõ bản tính của khỉ không thể thay đổi dù đã được học nhảy múa và đeo mặt nạ. Khỉ vẫn là khỉ, nhìn thấy trái chuối sẽ lộ nguyên hình. Cũng vẫn đúng nếu ta đem so sánh giữa con người với các chú khỉ ở trên. Con người ta hàng ngày không phải đang đeo những chiếc mặt nạ để đóng các vai và để biểu diễn trên sân khấu của cuộc đời hay sao? Do vậy kẻ tiểu nhân đang đeo mặt nạ nhiều khi sẽ làm cho bạn lầm tưởng đó là quân tử. Kẻ ác đeo mặt nạ nhiều khi làm cho bạn nhầm tưởng đó là người lương thiện. Kẻ háo sắc đeo mặt nạ làm bạn tưởng nhầm là người đoan chính, tử tế.

Biểu hiện của con người có thể không trực tiếp giống như khỉ, nhưng cho dù anh có cải trang thế nào, gặp phải thứ trong lòng yêu thích, anh ta sẽ vô thức và hiện rõ bộ mặt thật của chính mình. Do vậy kẻ háo sắc bình thường rất tử tế nhưng nhìn thấy người đẹp, hai mắt sẽ dán chặt vào người đẹp, ngôn từ thất thái. Kẻ thích đánh bạc bình thường không đam mê, nhưng nhìn thấy chiếu bạc không thể kìm nén được bản thân.

Dám sống thật với cái tôi của mình, chấp nhận mặt tối của chính mình cũng là một loại dũng khí. Dũng khí để chấp nhận đau đớn, tổn thương. Dũng khí để vượt qua cái tôi xấu xí, trở thành phiên bản tốt hơn của bản thân. Dũng cảm để đón nhận những khuôn mặt thật, những thái độ thật cả người khác với chính mình. Thế nhưng, không phải ai cũng có dũng khí đó, nên đa phần chúng ta chọn sống không thật, để nhận được những niềm vui như thể đã được hóa trang kỹ lưỡng với những loại mỹ phẩm lau không hết, rửa không trôi vậy.

Tôi không lên án việc dùng những chiếc mặt nạ để đối mặt với nhau, cũng không phán xét phải trái đúng sai. Bởi mỗi người đều có một nội tâm đa dạng, ai cũng có mặt tối cần che đi, và muốn khoe ra những điều tốt đẹp của bản thân. Tất cả đều là lẽ thường tình.